Werkstress bij academici
Het begin van het academiejaar is niet alleen voor de studenten een spannend moment.
Ook het academisch personeel, de doctorandi, de professoren voelen prompt de druk toenemen. Naast het onderzoek, publicatie, administratie kruipt er opnieuw tijd in het doceren. Niet alleen neemt het aantal studenten, jaar na jaar, toe.
De studentenpopulatie wordt diverser, qua sociale, culturele en studieachtergrond. Dit vraagt meer aanpassing en flexibiliteit van de prof. De student is vaak ook mondiger. Professoren worden aangesproken op efficiëntie en effectiviteit.
Het begin van het academiejaar is daarom een goed moment om opnieuw aandacht te geven aan de werkdruk en psychische moeilijkheden in de academische wereld.
Al in 2000 toonde onderzoek aan dat het fenomeen van werkstress in universiteiten aan het toenemen was (Winefield, 2000). Onderzoek aan de Universiteit Antwerpen in 2006 (Adriaenssens e.a. 2006) bevestigde die bevindingen. Tien jaar later komt men aan de VUB tot gelijkaardige bevindingen (Glorieux en Verbeylen, 2017).
Gemiddeld gaven academici aan de VUB aan 55 uur per week te werken. Uit een onderzoek bij andere Vlaamse universiteiten blijkt de werkdruk vergelijkbaar. 27 % van de totale werktijd wordt buiten de ‘typische’ arbeidsuren gepresteerd. Vooral ’s avonds tussen 20u00 en 22u00 gaan academici nog vaak aan het werk.
Beschermende factoren
Let wel, het is niet zozeer het hoge aantal uren dat voor de beleving van werkdruk zorgt. De meeste academici zijn geboeid door hun vakgebied. Ze zijn er dan ook graag mee bezig. Deze bevlogenheid wordt beschouwd als een beschermende factor tegen stress en burn-out. Ook de hoge graad van autonomie en de sociale steun van collega’s wordt ervaren als zeer positief.
Belastende factoren
Daarentegen, factoren als tijdsdruk, onduidelijkheid van de taak en onvoldoende ondersteuning door een leidinggevende genereert veel stress. Het hoge aantal werkuren creëert conflicten tussen werk en privéleven. Dit verlaagt de jobtevredenheid, zowel bij mannen als vrouwen.
Onderstaande tabel somt de belangrijkste oorzaken van werkstress bij het assisterend en bijzonder academisch personeel (AAP/BAP) en het zelfstandig academisch personeel (ZAP). In grote lijnen zijn deze terug te brengen op werk- en tijdsdruk, het gebrek aan voldoende begeleiding en feedback en onzekerheid.
Werkbeleving en werkstress bij academici. Behoefte aan meer of beter HRM? Liesbeth Adriaenssens, Peggy De Prins, Daniël Vloeberghs. Tijdschrift voor HRM, (4), 2006
Onderzoek door de University and College Union uit het Verenigd Koninkrijk (Kinman and Wray, 2014) sluit aan bij het Vlaamse onderzoek. Ook daar wordt vastgesteld dat de eisen van het werk druk leggen op het evenwicht tussen werk en privéleven. Bovendien blijkt dat een deel van de werkstress te maken heeft met het moeten uitvoeren van taken die de academicus beschouwt als onnodig. 70% van de respondenten gaf aan vaak (42%) tot zeer vaak (26%) taken uit te voeren die onnodig of onredelijk werden bevonden.
Het is duidelijk dat heel veel factoren die werkstress veroorzaken te maken hebben met de structuren waarbinnen de academicus werkt. Die overstijgen het individuele niveau. Het aanpakken van dergelijke problemen ligt op het niveau van de instellingen.
Wat kan je zelf doen?
Dat neemt niet weg dat het belangrijk is dat je als academicus aandacht besteedt aan je veerkracht en stressbestendigheid. Er bestaat hiervoor heel wat literatuur om zelf aan de slag te gaan. Sommigen willen hierin graag ondersteund worden door een professional. Je coach of therapeut onderzoekt, samen met jou, welke situaties of omstandigheden stresserend zijn. Zij kan jou methoden en technieken (relaxatie, visualisatie, ademhalingsoefeningen,...) aanleren om de spanning in je lichaam te doen dalen tot een hanteerbaarder niveau.
Ervaar je hoge werkdruk en heb je er last van?
Ben je in burn-out en zoek je hulp?
Bel me voor een kort overleg
Al meer dan 20 jaar help ik mensen, die vaak in de schijnwerpers staan, veerkrachtig doorheen hun moeilijkheden.
Ik ben klinisch psycholoog en cliëntgericht psychotherapeut, gespecialiseerd in de behandeling van stress-gerelateerde moeilijkheden en eetstoornissen.
Naast het werken met cliënten, ben ik al geruime tijd supervisor voor psychologen en psychotherapeuten in opleiding.
Tenslotte ben ik docent en staflid aan de “Opleiding tot Supervisor” aan de Universiteit Antwerpen. Vanaf 2021 ben ik redactielid van het Tijdschrift Persoonsgerichte Experiëntiële Psychotherapie.
Bronvermelding
Ik heb tijd geïnvesteerd om in deze blog onderbouwde informatie te schrijven. Ik zou het dan ook op prijs stellen dat je deze blog als bron vermeldt, of een link erheen toevoegt, wanneer je van de informatie gebruik wil maken in een eigen publicatie.
In het kader van transparantie
Ik wil je laten weten dat er geaffilieerde links op deze site zijn. Dat betekent dat, als je op een van hen klikt en iets koopt, ik een kleine commissie krijg.. Deze stort ik integraal door naar Belgian Music Fund, dat artiesten financieel steunt. Het kost jou niets extra en ik raad alleen boeken of producten aan die ik zelf de moeite vind. Wil jij ook het Belgian Music Fund steunen? Klik dan hier.
Meer lezen? Klik op de blogposts of de trefwoorden hieronder
